ใบบัวบก มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Centella asiatica เป็นไม้เลื้อยขนาดเล็กที่ขึ้นงอกงามดีตามที่ชื้นแฉะ เนื่องจากมีใบกลมและหยักตื้นตรงขอบ บางท้องถิ่นจึงเรียกว่าผักแว่นหรือผักหนอก บัวบกเป็นทั้งผักและสมุนไพรที่เรารู้จักกันดี นอกจากใช้ปรุงอาหารและกินสดๆ เป็นเครื่องเคียงแล้ว คนโบราณนิยมใช้บัวบกรักษาบาดแผลต่างๆ จนมีคํากล่าวว่า “ถ้าชอกช้ําใจต้องกินน้ําใบบัวบก” ปัจจุบันพบว่าทั้งต้นและใบของบัวกบกมีสารออกฤทธิ์หลายชนิดซึ่งทําให้มันมีสรรพคุณทางยาและรักษาบาดแผลได้ดี
7 สรรพคุณของใบบัวบก บอกเลยว่าเด่นในเรื่องแผลๆ
ใบบัวบกมีสรรพคุณเด่นในเรื่องของการสมานแผล และแก้ชำใน วันนี้ ป่วยให้น้อย.com ก็ได้นำสรรพคุณดี ๆ ของใบบัวบก มาฝากท่านผู้อ่านกันเช่นเคย จะมีอะไรน่าสนใจบ้างนั้น ตามไปดูกันได้เลยค่ะ
1. ช่วยสมานแผลได้เป็นอย่างดี
ในต้นและใบบัวบกนั้นมีสารไตรเทอร์ปืน (triterpene) หลายชนิด ที่สําคัญคือ อะเซียติโคไซด์ (asiaticoside) มาดีคาสโซไซด์ (madecassoside) กรดอะเซียติก (asiatic acid) และมาดีคาสสิก (madecassic acid) สารเหล่านี้มีฤทธิ์กระตุ้นการสร้างเนื้อเยื่อและยับยั้งแบคทีเรียที่ทําให้เกิดการอักเสบ จึงมีประโยชน์ในการรักษาแผลหลายชนิดดังนี้
2. รักษาบาดแผล ช่วยให้เลือดหยุดไหลเร็วขึ้น
สําหรับแผลบาดเล็กๆ ไม่ร้ายแรง ใช้ต้นและใบบัวบกสด ตําพอแหลกนํามาพอกแผล สารเคมีในบัวบกจะช่วยให้เลือดหยุดไหลเร็วขึ้น หลังจากนั้น ใช้บัวบกสด 1 กํามือล้างให้สะอาด แล้วตําคั้นเอาแต่น้ําทาแผลบ่อยๆ หรือใช้ครีมบัวบกทาแผลวันละ 1 ครั้ง สารไตรเทอร์ปืนในบัวบกจะกระตุ้นการสร้างผิวหนังชั้นนอก ทําให้แผลหายเร็วขึ้นและรอยแผลเป็นเล็กลง
3. ลดแผลอักเสบจากแบคทีเรีย
แผลอักเสบเรื้อรัง สารเคมีในบัวบกมีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียที่ทําให้เกิดการอักเสบ จึงบรรเทาแผลอักเสบจากการติดเชื้อและแผลเรื้อรังจากการกดทับ ใช้บัวบกสด 1 กํามือตําคั้นเอาแต่น้ําทาบริเวณที่เป็นแผล หรือใช้ ครีมบัวบก 1% ทาแผลวันละครั้ง จะช่วยลดการอักเสบและการเกิดแผลเป็น
4. ช่วยรักษาแผลน้ำร้อนลวก
แผลไฟลวกน้ําร้อนลวก ใช้ต้นและใบบัวบกสด 1 กํามือ ล้างน้ําให้สะอาด ตําให้ละเอียดแล้วคั้นเอาน้ํามาชโลมแผลให้ชุ่มตลอด 1 ชั่วโมงแรก และอาจใช้กากพอกแผลด้วย หลังจากนั้นใช้น้ําคั้นจากบัวบกทาวันละ 3-4 ครั้งจนกว่าแผลหาย อย่างไรก็ตาม ถ้าแผลไฟไหม้หรือน้ําร้อนลวกนั้นมีจุดที่ผิวหนังเปิด ไม่ควรใช้วิธีนี้ เพราะบัวบกขึ้นเรี่ยดิน หากทําความสะอาดไม่ดี อาจทําให้แผลติดเชื้อ
5. แผลจากแมลงกัดต่อย
เมื่อถูกแมลงกัดต่อย ใช้ใบบัวบก 2-3 ใบขยี้ทาแผล หรือใช้ทิงเจอร์บัวบกผสมกับน้ําต้มสุกสัดส่วน 1:1 ทาแผล จะต้านอาการแพ้ และช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดหรืออักเสบจากแมลงกัดต่อย
6. แก้ช้ำใน
“เอาใบบัวบกแก้ช้ำในสักหน่อยมั๊ย” เราอาจจะเคยได้ยินคนรุ่นเก่าชอบพูดประโยคนี้กันมาบ้างแล้ว ซึ่งใบบัวบกเอง ก็มีสรรพคุณแก้ช้ำในได้เป็นอย่างดี (แต่อกหัก รักษาไม่หายนะ) โดยจะนิยมใช้ทั้งต้น นํามาตําหรือปั่นแล้วคั้นเอาน้ําดื่ม โดยใช้บัวบก 10 กรัมล้างให้สะอาด ใส่เครื่องปั่นและเติมน้ําต้มสุก 120 กรัม ปั่นให้ละเอียดแล้วกรองเอาแต่น้ํา เติมน้ําต้มสุกอีก 120 กรัมก็จะได้ น้ําบัวบกที่ใช้ดื่มได้ โดยอาจเติมน้ําเชื่อมและใส่น้ําแข็งดื่มเย็นๆ ตามชอบใจ นอกจากน้ําบัวบกแล้ว อาจใช้ต้นและใบบัวบก 1 กํามือ ตําพอแหลก นํามาพอกบริเวณที่ฟกช้ํา จะช่วยเพิ่มการไหลเวียนเลือดในบริเวณนั้น และลดอาการอักเสบและฟกช้ําได้
7. ช่วยให้สดชื่นและบํารุงสมอง
ตามตําราอายุรเวทของอินเดียนั้นเชื่อว่าการกินใบบัวบกเป็นประจําจะช่วยบํารุงสมอง งานวิจัยล่าสุดพบว่า เมื่อให้เด็กที่มีปัญหาในการเรียนรู้กินบัวบกเป็นเวลา 12 สัปดาห์ เด็กกลุ่มนี้มีความสนใจและสมาธิในการเรียนรู้เพิ่มขึ้นจากตอนแรก นอกจากนี้ยังเชื่อกันว่าน้ําบัวบกช่วยให้รู้สึกสดชื่นและบรรเทาอาการอ่อนเพลียได้ดี การกินใบบัวบกสดๆ ก็ดีต่อกระเพาะและลําไส้ ช่วยบรรเทาแผลในกระเพาะอาหาร แก้ร้อนใน และบรรเทาอาการท้องผูกด้วย
Tips: บัวบกประดับสวนก็สวยนะ
ลําต้นเล็กและใบกลม ๆ สีเขียวเข้มของบัวบกนั้น ดูน่ารักและมีเสน่ห์เฉพาะตัว ปลูกเป็นไม้คลุมดินในสวน จะดูสวยงามและกลมกลืนดีกับต้นไม้ดอกไม้อื่น ๆ นอกจากนี้หากนํามาปลูกในกระถางขนาดเล็ก ก็สามารถวางประดับบนโต๊ะ หรือมุมต่างๆ เพื่อเพิ่มความสดชื่นในบ้านได้
วิธีปลูกบัวบกนั้นง่ายมาก เพียงใช้เมล็ดหรือไหล (ลําต้นที่เลื้อยไปตามดิน) มาปักชําในดินที่ชื้นแฉะ ไม่นานบัวบกจะแตกกิ่งใบ เมื่อเติบโตจนเต็มกระถาง คุณก็จะมีทั้งไม้ประดับสวยน่ารัก และสมุนไพรใกล้มือไว้ให้หยิบฉวยได้ทุกครั้งที่จําเป็น
